DEHB’si olan bir çocuk için öğretmenlere neler önerilebilir?

Bir çocuğun hayatında anne babasından sonra belki de en önemli kişiler öğretmenleridir. Özellikle ilkokul öğretmeninin önemini anlatmaya gerek yok sanırım. Hele bir de DEHB sorunları yaşayan bir çocuk için öğretmen çok kritik bir role sahip olur. Dikkat ve öğrenme sorunları olan bir çocuğun iyi bir öğretmen-aile-çocuk işbirliği ile sorunları çok çok azalacağı gibi, uygunsuz öğretmen yaklaşımı ile sorunları çok daha fazla artabilir.

DEHB’li bir çocuk en çok akademik, okulla ilgili işlevler ile sosyal, arkadaşlarla ilgili alanlarda sorunlar yaşayabilir. Bu nedenle bir çocuğun okulu sevmesinde, ders başarısında ve okul içi arkadaş ilişkilerinde öğretmenin ne kadar önemli bir rolü olduğu düşünülürse, öğretmenlere de bu konuda önemli sorumluluklar düştüğü anlaşılır. Öte yandan, öğretmenlerin çocukla ilgili olarak doktoru ve aileyi bilgilendirmesi ve çocuğu yakından gözlemesi tedavi aşamasında da çok önemli olur.

Öğretmenlerden bu konuda en önemli beklenti DEHB konusunda doğru ve detaylı bilgi sahibi olmalarıdır.

Öğretmenlerin pek çoğu dikkat ve öğrenme sorunları yaşayan çocuklar konusunda son derece hassas ve duyarlıdır. Ancak, bizim Türkiye’nin yedi bölgesinde yaptığımız bir çalışmada (Bkz. Bölüm 1.3. DEHB’de önemli bir konu: Etiketleme) öğretmenlerin önemli bir kısmının DEHB konusunda önemli bilgi eksikliği olduğu görülmüştür. Hatta pek çok konuda velilerin öğretmenlerden daha doğru bilgiye sahip olduğu saptanmıştır. Öte yandan, dikkat ve öğrenme sorunları olan çocukların olumsuz niteliklerle etiketlenmesi de maalesef çok yaygın bir durumdur. Bazı öğretmenler DEHB tanısı olan çocukların kendi sınıflarında olmasını tercih etmemekte ya da bu çocukları ihmal eden tutumlar sergilemektedir. Örneğin, arka sıralara oturtmakta, bu çocuklara aktif görevler vermemekte, bir şekilde bu çocukların sınıf içinde pasif bir konumda kalmalarına yol açmaktadırlar. Bu tutumlar DEHB tedavisi sürecinde oldukça olumsuz etkiler yaratmaktadır.

Öğretmenlerden beklenen ikinci en önemli yaklaşım da veliler ile çok aktif ve yapıcı bir işbirliği kurmalarıdır.

Çoğu öğretmen çocukların velileri ile çok yakın bir işbirliği kurmaktadır. Bazı öğretmenler çocukların tedavi sürecine çok aktif katılmakta, hatta velilerle birlikte doktor ziyaretlerine gitmektedirler. Öte yandan, bazı öğretmenler velilerle iletişimde keskin sınırlar çizmekte ve velilerin okula sık ziyaret yapmalarından, çocukla ilgili bilgi istemelerinden rahatsız olmaktadır.

Öğretmenlerden ve okul yönetimlerinden bir diğer beklenti de Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Yönetmeliği’nde yer alan destekleyici önerileri olabildiğince hayata geçirmeleridir.

Bu yönetmelikte diğer tüm özür ya da engele sahip çocuklara yönelik desteklerin ifade edildiği gibi, dikkat ve öğrenme sorunu yaşayan çocuklara yönelik de bir takım tedbirler sıralanmıştır. Temel amaç, bireysel dezavantajların olumsuz etkilerinin olabildiğince en aza indirilmesini sağlamaktır. Bu nedenle DEHB olan çocuklar için, örneğin sınavlarda ek süre hakkı, bireysel ödevler verme, ön sıraya oturtma gibi pozitif ayrımcılık uygulanması gerekli olmaktadır.

Öğretmenlerden DEHB olan bir çocukla ilgili olarak ayrıca şu yaklaşımlar beklenebilir: