DEHB ile ilgili toplumda sık görülen yanlış bilgiler ve doğruları nelerdir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yüzyıllardır bilinmesine karşın, bugünküne benzer tanımı 20. yüzyılın başlarında yapılmıştır ve “okul başarısı”, “akademik işlevsellik” gibi konuların daha çok önem kazanmasıyla dikkat ve öğrenme sorunları, dolayısıyla da DEHB 20. yüzyılın son çeyreğinde daha çok tanınan, popüler bir bozukluk olmuştur. Son zamanlardaki bu popülerliği, yaygın bir sorun oluşu ve alternatif tedavi seçeneklerinin ortaya atılması ile bir takım yanlış anlaşılmaları ve önyargıları da beraberinde getirmiştir.
DEHB tanısı için hiperaktif (aşırı hareketli) olmak şart değildir. DEHB’nin alt tiplerinden biri “dikkatsiz” alttiptir ve bu alttipe sâhip kişilerde aşırı hareketlilik görülmez. Aksine, daha sakin, sessiz bir görünümleri de olabilir.
DEHB ve davranım bozukluğu farklı tanılardır. Diğer bir deyişle, DEHB’si olan çocuklarda davranım sorunları görülmeyebilir. Davranım sorunları sıklıkla eşlik etse de, bu sorunlar “davranım bozukluğu” denen ve biyolojik ve psikososyal nedenleri oldukça farklı olabilen bir bozukluğun belirtileri olabilir.
DEHB temelde ailelerin tutumundan bağımsız bir problemdir. Aile tutumları DEHB’nin oluşumuna sebep olmaz, ancak DEHB’de görülen belirtileri arttırabilir. Bazen yanlış, uygunsuz aile tutumları DEHB benzeri bir tabloya yol açsa da, bu durum DEHB’nin ayırıcı tanısında bulunan ve farklı tedavi yöntemlerini de gündeme getirebilen DEHB’den bağımsız bir durumdur. Öte yandan, olumlu aile tutumları var olan DEHB’nin ortadan kalkmasına da neden olabilir.
DEHB’si olan çocuklar pek çok alanda uzun süre dikkat verebilirler. Özellikle bilgisayar, TV, hareketli oyunlarda zamanlarının çoğunu geçirmeye diğer çocuklara göre daha fazla meyillidirler. Genel anlamda, varsayılan biyolojik nedenlerini ve en çok fayda görülen tedavilerin etki mekanizmasını da düşündüğümüzde, DEHB’nin “bir uyarılma, uyanık kalabilme ve yaptığı şeye konsantre olabilme, yaptığı şeyin zevkli olduğunu hissedebilme” sorunu olduğun da düşünürsek DEHB’si olan birinin sıkıcı bir şeyden kaçma, kolaylıkla sıkılma ve zevk verici diğer etkinliklere kolayca kayma gösterebileceğini düşünebiliriz. Yapmak için çaba harcaması gereken işlerde dikkatini sürdürmekte zorlanıyorsa DEHB akla gelebilir.
Beslenme veya alerji ile DEHB arasında bir ilişki görülmemektedir. Yanlış beslenme, örneğin karbonhidrat ağırlıklı beslenme, yetersiz B vitamini gibi beslenme ile ilgili durumlar DEHB’nin şiddetlenmesine, ya da DEHB benzeri belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilse de DEHB’nin oluşum nedeni genel anlamda beslenmeden bağımsızdır.
Dr. Koray Karabekiroğlu
En iyi 1024x768 çözünürlükte görüntülenir...
Bu sitede yer alan yazıların her türlü yayın hakkı Dr. Koray Karabekiroğlu'na ait olup; kendisinden Fikir ve Sanat
Eserleri Kanunu'na göre yazılı izin alınmadan söz konusu yazıların herhangi bir bölümü veya tamamı iktibas edilemez
veya herhangi bir usul ile çoğaltılamaz.
Kaynak göstermek ve bilimsel kurallara riayet edilmek kaydı ile alıntı yapılması mümkündür.
